سرنوشت سریال‌ها روی سی‌دی

تلویزیون - فقط دو سال از تولید نخستین سریال شبکه نمایش خانگی در ایران می‌گذرد، اما همچنان تولید سریال در این مدیوم شرایط آزمون و خطا را پشت سر می‌گذارد.

بهناز شیربانی: تولید سریال برای پخش از شبکه نمایش خانگی در ایران عمر چندانی ندارد و نخستین جرقه‌های این اتفاق اوایل سال 1389 زده شد.

محمدحسین لطیفی که تجربه کارگردانی سریال‌هایی چون «وفا» و «صاحبدلان» را در صدا  و سیما داشت، اعلام کرد که قصد دارد نخستین سریال شبکه نمایش خانگی را با عنوان «قلب یخی» تولید کند.

پیش از این شبکه نمایش خانگی با ارائه محصولاتش در سوپرمارکت‌ها  توانسته بود جایگاهش را در نزد خانواده‌های ایرانی تحکیم کند.

با آغاز تولید «قلب یخی» خیلی‌ها این احتمال را می‎دادند که عرضه سریال در شبکه نمایش خانگی هم مثل عرضه فیلم‌های سینمایی با توفیق همراه باشد.

لطیفی برای نخستین کارش در این حوزه، فیلمنامه‌ای از حامد عنقا را دستمایه کار قرار داد که کشش لازم را برای جذب مخاطب داشت. حمید فرخ‌نژاد، حسین یاری، حمید گودرزی، مهراوه شریفی نیا، الناز شاکر دوست و ... هم به عنوان بازیگر انتخاب شدند و کار کلید خورد. قسمت‌های اولیه که بدون وقفه یا با وقفه‌های کم وارد بازار می شدند، با استقابل خوبی مواجه شدند.
 

به تدریج اما سر و کله مشکلات دیگری پیدا شد که در زمان تولید برای آن‌ها فکری نشده بود. مهمترین مشکل ایجاد وقفه در عرضه بخش‌های سریال بود. امری که باعث می‌شد مخاطب از داستان فاصله بگیرد.
 

دومین سریال اما با سر و صدای بیشتر وارد میدان شد. این بار پای مهران مدیری و تیم همیشگی او در ساخت سریال‌های طنز در میان بود. «قهوه تلخ» محصول این گروه بود که به جای رفتن روی آنتن شبکه‌های سیما با لوح‌های فشرده راهی خانه‌های مردم می‌شد. ورود این سریال در بازار استقبال خوب مردم را به دنبال داشت. 

با این حال، باز هم مشکلات پیش بینی نشده سر راه این سریال هم پیدا شد. وقفه‌ها رفته رفته آنقدر زیاد شد که میل و رغبتی برای ادامه روند سریال در نزد مخاطبان باقی نگذاشت.
 

سومین سریالی که وارد شبکه نمایش خانگی شد «ساخت ایران» بود سریالی که نام محمد حسین لطیفی را بر پیشانی داشت و این دومین تجربه لطیفی در ساخت سریال برای شبکه نمایش خانگی محسوب می‌شد.

سریالی که با بازی محمد رضا گلزار و امین حیایی از اسفند ماه سال گذشته وارد شبکه نمایش خانگی شد و طبق معمول با استقبال خوبی مواجه شد. اما این سریال هم همان گرفتاری‌ها را پیدا کرد، پخش با وقفه مواجه شد و نسخه‌های قاچاق آن هم روانه بازار شدند.
 

تولید سریال تنها کاری نبود که تهیه‌کننده‌ها برای حضور در شبکه نمایش خانگی به آن فکر می‌کردند.  مجموعه «شام ایرانی» به کارگردانی بیژن بیرنگ مسیر دیگری را در این حوزه گشود. این برنامه که نگاهی به برنامه‌های شبکه‌های ماهواره‌ای تولید شده بود، پس از پخش سری اول با حضور رامید جوان، اشکان خطیبی، سروش صحت و مهدی پاکدل به مشکل خورد. در بخش دوم بازیگران زن حضور داشتند و همین باعث شد روند صدور مجوز برای این مجموعه طول بکشد و باعث وقفه در پخش آن شود.
 

وقفه‌های طولانی در حال حاضر پاشنه آشیل حضور سریال‌ها در شبکه نمایش خانگی است. این وقفه‌ها از یکسو به مسئله نظارت و صدور مجوز برای این سریال‌ها باز می‌گردد و از سوی دیگر ریشه در پخش نامناسب، کپی غیر مجاز و مشکلات درون گروهی بین برخی از تیم‌های سازنده دارد.
 

تولید سریال برای سیما قواعد مشخصی دارد، سرمایه‌گذار سازمان صدا‌و‌سیما است و بعد نظارتی آن را خودش انجام می‌دهد. معمولا سریال‌ها یا کامل تولید می‌شوند و بعد از انجام نظارت‌ها و ممیزی‌های مورد نظر سازمان روانه آنتن می‌شوند و یا تلاش می شود در تولیداتی که همزمان با پخش، کار ساخت هم جریان دارد، زمانبندی به گونه‌ای باشد که وقفه در پخش سریال به وجود نیاید.
 

در حوزه شبکه نمایش خانگی مسئله کاملا متفاوت است. تولیدکننده، بخش خصوصی ‌است، و نظارت را بخش دولتی به عهده دارد. سریال‌ها کامل (به دلیل ریسک در سرمایه گذاری) تولید نمی‌شوند و کامل مجوز پخش نمی‌گیرند تا در یک بازه زمانی مرتب وارد بازار شوند. تولید و عرضه در کنار هم صورت می گیرد و هر مشکلی در این حوزه‌ها خواسته و نا خواسته وقفه در پخش را به همراه دارد.
 

با این وجود اما شبکه نمایش خانگی هنوز برای تهیه کننده‌ها و کارگردانان سینمای ایران جذابیت دارد. منوچهر محمدی تهیه کننده سینما ایران یکی از کسانی است که برای حضور در این عرصه برنامه‌ریزی کرده و پس از چند تجربه مشترک با همایون اسعدیان حالا می خواهد با همکاری این کارگردان کتاب پرفروش «دا» (خاطرات یک زن آزاده) را در قالب سریال روانه بازار کند. البته این بار سرمایه گذار حوزه هنری سازمان تبلیغات است. باید منتظر ماند و دید که این روند چگونه ادامه می یابد.
 

وضعیت سریال‌های عرضه شده در شبکه نمایش خانگی

نام سریال	کارگردان	قسمت های پخش شده	زمان انتشار	مدت زمان وقفه	وضعیت فعلی
«قلب یخی»	محمد حسین لطیفی	11 قسمت	مرداد 89 – آذر 89	7 ماه	توزیع شده
«قلب یخی»(فصل دوم)	محمد حسین لطیفی	16 قسمت	3 مرداد 90-اسفند 90	3 ماه	توزیع شده
«قلب یخی»(فصل سوم)	سامان مقدم	-	خرداد 91	-	در حال ساخت
«قهوه تلخ»	مهران مدیری	25  قسمت	23 شهریور 89	7 ماه	توزیع شده
«قهوه تلخ»(سری دوم)	مهران مدیری	-	12اردیبهشت 91	-	در حال ساخت
«ساخت ایران»	محمد حسین لطیفی	14قسمت	10 دی 91	-	توزیع شده